1. राज्यों के प्रमुख लोक नृत्‍य


असम


- बिहू, बैशाख, खेल गोपाल, कलिगोपाल, बोई राजू, राखललीला , नट पूजा, बगुरूम्‍बा

पंजाब


- भांगड़ा, गिददा

हिमाचल प्रदेश


- डंडा नाच, सांगला, छपेली, चम्‍बा, नाटी, महासु थाली, झेंटा, जद्धा , छारबा



"Image from Google"

हरियाणा


- छोरेया, डफ, धमाल, खेरिया, फाग

महाराष्‍ट्र


- तमाशा ,डाहीकल, लेजिम, गोधलगीत, बोहरा, लावनी, कोली, मौनी गणेश चतुर्थी

जम्‍मु – कश्‍मीर


- डमाली, हिकात, डांडी नाच, कुद, राउ, भाखागीत, मेराज आलम, हेमिस गोप्‍पा उत्‍सव (लद्धाख)

राजस्‍थान


- गणगौर, झुमर, घूमर, तेरह ताली, सूसिनि, गोपिका लीला, झूलन लीला, कालबेलिया नृत्‍य, चरी नृत्‍य

गुजरात


- गरबा, घेरिया रास, गोफे, जेरियन, डांडियारास, पणिहारी, रासलीला, लास्‍या, गणपति भजन, टिपप्‍णी.

छतीसगढ़


- मांदरी नृत्‍य, गंडी नृत्‍य, गौरा नृत्‍य, सुआ, पंथी, राऊत, चन्‍दैनी, कर्मा, कक्‍सार, फुलकी पाटा, पंडवानी, डोरला, सरहुल, शैला, एवं दमनच

झारखण्‍ड


- बौंग, मगाह, नटुआ, छऊ, सरहुल, कर्मा, गुण्‍डारी, जदुर

उड़ीसा

- चंगुनाट, गरूडवाहन, डंडानट, पैका, जदूर, मुदारी, छाऊ

उत्तराखण्‍ड


- चांचरी / झोड़ा, छपेली, छोलिया, झुमैलो

कर्नाटक


- यक्षगान, भूतकोला, डोलू कूनीथा नृत्‍य

आंध्र प्रदेश


- घंटामर्दाला, बतकम्‍मा, कुम्‍मी, छड़ी नृत्‍य

बिहार


- जट – जाटिन, घुमकडिया, कीर्तनिया, पंवारियां, सोहराई, छाउ, लुझरी, सामा, जात्रा, चकेवा, जाया, माघी, डांगा, चेकवा आदि

उत्तर प्रदेश

- झोरा, छपेली, करण, कजरी, रासलीला, नौटंकी, दीवाली थाली

केरल


- कैकोट्टिकली, चाक्‍यरकुयु, मद्रकली, पायदानी, कुड़ी अट्टम, कालीअट्टम,मोहिनीअट्टम ,मरविल्लुकू(सबरीमाला का अय्यपा मंदिर ), मारामोन, मिलादे शरीफ

मध्‍यप्रदेश


- दीवाली, फाग, सुआ, चैत, रीना, टपाड़ी, सैला, भगोरिया, हुल्‍कों, मुंदड़ी, संगमाडिया

पश्चिमी बंगाल


- करणकाठी, गंभीरा, जलाया, बाउल नृत्‍य, कथि, जात्रा

तमिलनाडु


- कोल्‍लटम, कारागल, कावड़ी, कुम्‍मी, जल्‍लीकट्टी,चितिरै, आदिपेरूक, कीर्तिग दीपम

अरूणाचल प्रदेश

- मुखैटा, मोपिन, सोलुंग, लोस्‍सार, द्रीरेह, सी – दोन्‍याई, चोकुम

नागालैण्‍ड


- कुमीनागा, रेंगमनागा, लिम, चोंग, युद्ध नृत्‍य, खैवा, मोआत्‍सु, सेकरेन्‍यी, तुलनी, तोक्‍कू एमोंग

मणिपुर


- योशांग (होली), संकीर्तन, लाईहरीबा, धांगटा की तलम, बसंतराम, राखल, रामलीली, लाई हारोग, निंगोल, चाक कुबा, चिराओवा, इमोइनु, रथयात्रा, गाननागी, लुई नगाई नी, कुट, होचोंगबा

मिजोरम


- चेरेकान, पाखुलिया नृत्‍य

मेघालय

- पाबलांग नोंगक्रेम (खासी जनजाति)

सिक्किम


- दसई, माघे संक्राति, सोनम, लोसूंग, नामसूंग, तेनदोग हलो रूमाफाट, लोसर (तिब्‍बती नववर्ष) बराहम जोग (मागर), सोनम लोचर (गंरूग), साकेवा (राय)

त्रिपुरा


- राश, बंगाली नववर्ष, गरिया, धामेल, बिजू, होजगिरि, सबरूम, मुरासिंग

दादरा एवं नागर हवेली


- दिवसो, भावड़ा, कालीपूजा

2. भारत के मुख्‍य शास्‍त्रीय नृत्‍य


1. भरत नाट्यम - तमिलनाडु


प्रमुख कलाकार

- सोनल मान सिंह, मृणालिनी साराबाई, यामिनी कृष्‍णमूर्ति, टी बाला सरस्‍वती, रूकमाणी देवी, स्‍वप्‍न सुंदरी, वैजंतीमाला, संयुक्‍ता पाणी ग्रही, अकंडेल, लीला सक्‍सेना, पद्मा सुब्रमण्‍यम, मालविका सारूक्कई

2. कत्‍थक - उत्तर भारत (मत्‍य प्रदेश, उत्तर प्रदेश, पंजाब, राजस्‍थान)


प्रमुख कलाकार

- शम्‍भू महाराज, बिरजु महाराज, ल्‍च्‍छु महाराज, अच्‍छन महाराज, सुखदेव महाराज, सितारा देवी, शोवना नारायण, गोपीकृष्‍ण, दमयंती जोशी, नारायण प्रसाद, भारती गुप्‍ता


3. कथकली - केरल


प्रमुख कलाकार

- कृष्‍णन कूट्टी, मृणालिनी साराभाई, रामगोपाल, वल्‍लतोल रामायण, शांताराव, उदयशंकर


"Image From Google"


4. ओडिशी  नृत्‍य - उड़ीसा


प्रमुख कलाकार

- सोनल मानसिंह कालीचरण पटनायक, इंद्राणी रहमान, संयुक्‍ता पाणीग्रही, कालीचंद, प्रियबंदा मोहंती, माधवी मुद्गल, मिनाती दास, रंजना डेनियल्स

5. मणिपुरी नृत्‍य - मणिपुर


प्रमुख कलाकार

- यामिनी कृष्‍णमूर्ति, राधा रेड्डी, स्‍वप्‍न सुंदरी, वम्‍पति सत्‍यनारायण, राजा रेड्डी, चिंता कृष्‍णमूर्ति

6. कुचीपुड़ी नृत्‍य - आंध्र प्रदेश


प्रमुख कलाकार

- यामिनी कृष्‍णमूर्ति, राधा रेड्डी, स्‍वप्‍न सुंदरी, वम्‍पति सत्‍यनारायण, राजा रेड्डी, चितां कृष्‍णमूर्ति

7. मोहिनीअट्टम - केरल


प्रमुख कलाकार

- के कल्‍याणी, भारती शिवाजी, कला देवी, तारा निडुगाड़ी, श्री देवी, राशिनी देवी, कनक रेले आदि


8. सत्त्रिया नृत्‍य - असम


प्रमुख कलाकार

- मीनाक्षी मेधी, कृष्‍णाक्षी कश्‍यप, रामकृष्‍ण तालुकदार



3. प्रमुख आदिवासी लोकनृत्‍य


1. सरहुल - बिहार का नृत्‍य

2. तपड़ी - बैगा महिलाओ का नृत्‍य

3. दलखई - उड़ीसा की जनजातियों का नृत्‍य

4. डंडरिया - आंध्र प्रदेश की गोंड़ जनजाति का नृत्‍य

5. सैला - बैगा पुरूषों का नृत्‍य

6. बंबू नृत्‍य - कूकी व नागाओ का नृत्‍य

7. दगला नृत्‍य - भीलो का पूरूष नृत्‍य

8. चेरिया - बस्‍तर के मुडियाओं का नृत्‍य

9. बाइसन हार्न - बस्‍तर के माडि़याओ का नृत्‍य

10. गोंचो - मध्‍यप्रदेश के गोंड़ो का नृत्‍य

11. गरूणवाहन - उड़ीसा की पैका जनजातियों का नृत्‍य

12. करमा - बिहार के कौलो का नृत्‍य

13. जदुर - मयूरभंज के भूमिया का नृत्‍य

14. घूर्मा - खोड़ा व बिझंल जनजातियो द्वारा दशहरें के अवसर पर किया जाने वाला नृत्‍य

15. रेंगमा नृत्‍य - नागालैण्‍ड की जनजातियों का नृत्‍य

16. माघा - छोटा नागपुर के आदिवासियों का नृत्‍य

17. पालि - भीलो का नृत्‍य

18. सुआ - मध्‍य प्रदेश की जनजातियों का नृत्‍य

19. नवरानी - गोड़ जनजाति का नृत्‍य

20. कोइसाबड़ी - उड़ीसा की भुइया, गोंड़ आदि जनजातियो का नृत्‍य



मुझे पूर्ण आशा है की आपको इस पोस्ट में के बारे में सही तरीके समझा पाया हूँ. आप सभी पाठको से अनुरोध है की आप इस पोस्ट को अपने फ्रेंड और रिश्तेदारों में शेयर करे शायद आप एक शेयर किसी मदद कर सके , किसी की तलाश पूरी हो जाये , मुझे आप सब की सहयोग की आवश्यकता है जिससे मै और भी रोज नए नए जानकारी आपके साथ शेयर कर सकू.
हमारा हमेसा से ही यही प्रयास रहा है की मै अपने ब्लॉग के पाठको को हर तरफ से मदद करू . यदि आपको पोस्ट में किसी भी प्रकार के संदेह (डाउट) हो तो आप हमसे बेझिझक पूछे हम आप की मदद करने की पूरी कोशिस करेंगे . आपको हमारा यह पोस्ट कैसे लगा कमेंट बॉक्स में जरूर बताये .


Follow Us On Social Media - facebook   twitter  linkedin  youtube  instagram   

Post a Comment

Blogger

Your Comment Will be Show after Approval , Thanks

Ads

 
[X]

Subscribe for our all latest News and Updates

Enter your email address: